W jaki sposób podejmujemy decyzję?

Uczniowie spotkają się z ekspertem od zachowań, np. szkolnym doradcą, aby dowiedzieć się o strategiach podejmowania decyzji. Omówią czynniki, które wpływają na nasze wybory i dowiedzą się, jakimi są decydentami, korzystając z arkusza Strategie podejmowania decyzji (zob. zasoby).

Uczniowie obejrzą następnie wykład wideo Yossi Yassour, Decyzje pasywne i aktywne  który analizuje różnice między sposobem, w jaki decyzje powinny być podejmowane, a sposobem, w jaki faktycznie są podejmowane. Profesor Yassour zmusza nas do ponownego rozważenia pytania: czy naprawdę podejmujemy nasze własne decyzje?

Uczniowie będą następnie przeprowadzać wywiady na temat doświadczeń związanych z podejmowaniem decyzji w formacie "szybkiej randki". Uczniowie powinni usiąść w dwóch kręgach - jednym wewnętrznym i jednym zewnętrznym. Co 2 minuty koło zewnętrzne przesuwa się o jedno krzesło w prawo, a uczniowie zadają osobie siedzącej naprzeciwko nich jedno pytanie (lista pytań znajduje się w materiałach źródłowych).

Następnie uczniowie zbadają, dlaczego podejmujemy nieracjonalne decyzje. Rozpoczną od gry w Ultimatum (patrz Zasoby, aby zobaczyć filmy pokazujące uczniom jak grać). Uczniowie grają we wcześniej ustalonych parach:

• Gracz A oferuje sposób podziału 100$ pomiędzy dwóch graczy - mogą oni wybrać dowolny sposób (50-50, 100-0, itd.).
• Wysyłają ofertę do gracza B w prywatnej wiadomości na czacie.  Teraz gracz B musi wybrać, czy zaakceptować ofertę, czy ją odrzucić, w którym to przypadku żaden z graczy nie dostanie pieniędzy (nie ma negocjacji). Gracz A ma jedną opcję w wyborze oferty, a gracz B ma jedną opcję w wyborze odpowiedzi, która jest albo "Tak" albo "Nie".
• Po zakończeniu gry wybierz kilka par: zapytaj gracza A, co zaproponował, a gracza B, czy się zgodził, aby uzyskać ogólny obraz tego, co dzieje się w grupie.
• Przedyskutuj "racjonalną" opcję dla każdego gracza, aby zmaksymalizować jego zysk. Gracz A zmaksymalizuje swój zysk, jeśli zaoferuje, że weźmie 100 dolarów dla siebie i nie zostawi nic graczowi B, ale gracz B nie ma powodu, by zgodzić się na taką ofertę. Jeśli jednak gracz A zaoferuje podział 1-99, gracz B stanie przed wyborem: zarobić jednego dolara, czy nie zarobić nic. W tym przypadku lepiej jest zarobić dolara niż nie zarobić nic, więc lepiej, aby gracz B przyjął ofertę. Dlatego najbardziej "racjonalną" ofertą jest 1-99. Czy któryś z uczniów złożył taką ofertę?
• Omów problemy z tym rozumowaniem, jakich czynników nie bierze ono pod uwagę (np. przekory, sprawiedliwości, pojęcia wartości, przewidywania motywacji innych). Profesor Israel Oman (laureat Nagrody Nobla w dziedzinie ekonomii) mawiał, że nawet za zachowaniami, które są postrzegane jako irracjonalne, kryją się ostatecznie bardzo racjonalne "zasady". To jest właśnie dobry przykład. W tym przypadku podstawową racjonalną regułą jest "nie bądź frajerem" - może to śmieszne, ale to ważna zasada życiowa, by nie być kimś, kogo łatwo wykorzystać. Istnieją społeczne pojęcia wartości, jak również pieniężne.

Uczniowie będą grać w Dylemat Więźnia. Wyjaśnij, że razem z partnerem popełnili przestępstwo. Policja podejrzewa ich obu, ale nie ma wystarczających dowodów na skazanie. Zostają rozdzieleni do dwóch różnych pomieszczeń i każdemu z nich zaproponowano układ: jeśli obciążysz swojego partnera, otrzymasz łagodniejszy wyrok.

• Jeśli A i B zdradzą drugiego, to każdy z nich odsiaduje 2 lata więzienia.
• Jeśli A zdradzi B, ale B będzie milczał, A zostanie uwolniony, a B odsiedzi 3 lata w więzieniu i odwrotnie
• Jeśli A i B będą milczeć, obaj odbędą karę tylko 1 roku więzienia.

• Połącz uczniów w pary i poproś ich, aby prywatnie ujawnili, czy wybierają milczenie czy mówienie w modelu Dylematu Więźnia. Kiedy wszyscy odpowiedzą, przeanalizuj wyniki z uczniami, aby zobaczyć, kto pójdzie do więzienia i na jak długo!
• Obejrzyj film Dylemat więźnia,który wyjaśnia prawdopodobieństwo korzystnego lub niekorzystnego wyniku zależnego od współpracy i wiedzy o tym, jak zachowa się druga strona. Jeśli każda ze stron nie wie, co wybierze druga strona, nie może wcześniej koordynować swoich działań. Model ten opiera się na "racjonalnym" tj. egoistycznym, zachowaniu.

Przedyskutuj rozegranie jednej rundy w porównaniu z kilkoma rundami - jak możesz wyjść z tej sytuacji w najlepszy możliwy sposób, zapewniając, że skończysz z krótszym wyrokiem? Po kilku rundach, mimo że strona A i strona B nie komunikują się, zaczynają współpracować i pracować w sposób korzystny dla obu stron. Krótko mówiąc, zaczynają czuć, że mogą sobie zaufać. Porzucają nadzieję na uzyskanie idealnej nagrody i idą na kompromis w sprawie "wystarczająco dobrego" rozwiązania, aby uniknąć ryzyka najgorszego wyniku. Czytaj dalej: Turniej Dylematu Więźnia Robert Axelroda

Opcjonalnie przeczytaj artykuł naukowy, Podejmowanie decyzji przez nastolatków, który przesłuchuje stereotyp, czy nastolatki naprawdę podejmują złe decyzje.